STOPY METALI

Braz

   

Stopy na bazie miedzi obejmują brąz, mosiądz oraz stopy miedziowo-niklowe. Brąz jest najstarszym znanym stopem. Pierwotnie składał się z 75% miedzi oraz 25% cyny. Dzisiaj nazwa brąz odnosi się do szerokiej gamy stopów na bazie miedzi, zawierających różne dodatki, a niekiedy zupełnie nie zawierających cyny. Spośród najważniejszych odmian brązu należy wymienić fosforobrązy, wytwarzane przez dodanie do 0,5% fosforu do brązu o zawartości 85-90% miedzi. Przy zawartości fosforu nie większej niż 0,3% stop jest sprężysty i niemagnetyczny. Te własności decydują o jego szerokim zastosowaniu w przekaźnikach elektromagnetycznych. Styki wykonane z takiego stopu łatwo złączyć, a jako że nie ulegają namagnesowaniu, po ustaniu działania siły ściskającej łatwo się rozłączają, przerywając przepływ prądu w obwodzie.
Gdy zawartość fosforu jest wyższa od 0,3% to stop staje się znacznie twardszy, wskutek powstawania w nim fosforku miedzi. Ta twarda forma fosforobrązu jest z kolei używana do wytwarzania łożysk w silnikach.
 

Brązy ołowiowe

Dla łożysk, które muszą wytrzymać duże prędkości obrotowe i ciśnienia lepszy jest fosforobrąz ołowiowy. Powstaje on przez dołączenie do fosforobrązu około 3,5% ołowiu.
Zwykły brąz ołowiowy wykorzystuje się także do wykonywania różnego rodzaju blach. Stopy z niewielką zawartością ołowiu (do 0,5%) są używane do wyrobu złączek rur wodociągowych bądź rur do przesyłu pary wodnej. Z takich stopów wytwarza się również ozdoby. Natomiast stopy z wysoką zawartością ołowiu, mogące zawierać nawet do 20 procent tego pierwiastka, wykorzystuje się do produkcji łożysk specjalnych o wysokich parametrach.

Spiż
Spiż jest odmianą brązu zawierającą cynk. Normalny spiż zawiera około 88% miedzi, 8-10% cyny oraz 2-4% cynku. Spiż niklowy zawiera oprócz tego do 5% niklu, a spiże ołowiowe do 5% ołowiu. Spiżu używano pierwotnie do wyrobu luf armatnich oraz dzwonów. Dziś stosuje się go w różnych drobnych elementach, w tym do produkcji łożysk.

Brąz aluminiowy
Brąz aluminiowy, czyli brązal, jest stopem miedzi i aluminium, często z niewielkim dodatkiem innych metali, na przykład niklu, żelaza lub manganu. Mimo że nazywany brązem, stop ten zwykle nie zawiera w ogóle cyny. Brązal jest tak wytrzymały, jak miękka stal i cechuje się doskonałą odpornością na korozję, w tym także na działanie rozcieńczonych kwasów. Wytwarza się zeń śruby okrętowe, elementy hydrauliki siłowej oraz elementy instalacji przemysłu chemicznego, jak kwasoodporne zbiorniki i pompy.