|
Większość metali nie jest używana przez nas w postaci
czystej, lecz jako stopy, których co najmniej jednym składnikiem jest
metal. Dzieje się tak, ponieważ czyste metale rzadko mają właściwości
dostosowane do potrzeb, a można je łatwo poprawić, stosując różnorakie
dodatki.
Własności fizyczne metalu, takie na przykład jak wytrzymałość, twardość,
temperatura topnienia czy przewodność elektryczna i cieplna, zależą od
jego struktury krystalicznej. Ta zmienia się zaś, gdy dodajemy doń
domieszki. Powstały w procesie mieszania stop ma strukturę różną od
struktur swoich składników, różne są także jego własności fizyczne.
Niektóre stopy zawierają substancje niemetaliczne, jak węgiel, krzem czy
fosfor, lecz większość składa się wyłącznie z metali. Stal jest stopem
żelaza i węgla.
Stale stopowe natomiast są stopami stali z innymi pierwiastkami,
przykładowo chromem, niklem, krzemem czy manganem. Zmieniają one
strukturę stali tak, że możliwe jest poddawanie jej różnym procesom
pozwalającym nadać jej pożądaną twardość, sprężystość i wytrzymałość.
STOPY MONETOWE
Ukazane w powiększeniu na powyższej fotografii brytyjskie monety są
wytwarzane ze stopów odpornych na ścieranie. Moneta jednofuntowa
zrobiona jest z mosiądzu niklowego składającego się z 70% miedzi, 24,5%
cynku oraz 5,5% niklu. Monety 50, 20,10 i 5 pensowe produkowane są ze
stopu miedziowo-niklowego, zawierającego 75% miedzi i 25% niklu (tylko
20 pensówka zawiera 84% miedzi i 16% niklu). Mniejszą z 10 pensówek
wprowadzono do obiegu w 1992 r. Pokazane tu 2 i 1 pensówki byty bite z
brązu zawierającego 97% miedzi, 2,5% cynku i 0,5% cyny. Ostatnie wersje
tych monet wytwarza się ze stali pokrywanej miedzią. Mają tę samą
średnicę co poprzedniczki, są od nich jednak nieco grubsze, aby zachować
identyczną masę monety.
Czysty metal o idealnej strukturze (u góry) odkształca
się łatwo pod działaniem siły (strzałka), ponieważ atomy ułożone są
regularnie. Dyslokacje (pośrodku) powodują powstanie wolnych przestrzeni
w metalu. W roztworze starym międzywęzłowym (na dole) struktura metalu
jest zaburzona i wzmocniona przez obecność atomów innego metalu.
|